Châu bản triều Nguyễn là một loại văn bản hành chính của các vương triều phong kiến Việt Nam dưới thời các vua nhà Nguyễn. Việc xác lập và thực thi chủ quyền của triểu đình nhà Nguyễn trên hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa cũng được thể hiện và chứng minh rõ ràng qua các châu bản triều Nguyễn còn lưu lại đến nay.
NGÀY 13 tháng 7 năm MINH MỆNH thứ 16 (1835)
Xuất xứ: NộI Các
Nơi lưu trữ: Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I
Ký hiệu: Quyển số 54, tờ 94
Dịch nghĩa
Nội các tâu:
Bộ Hộ dâng một tập trình bầy về sự thiệt hại lúa vụ hè và xét nghĩ bàn miễn giảm một phần cho hai tình Hải Dương, Thái Nguyên. Bộ thần vâng mệnh chiếu xét theo lệ là phù hợp. Kính xin chỉ ban cho chuẩn y lời tâu.
- Lại ba bản sách thẩm tra của Gia Định, Quảng Nam. Kính xin ban chỉ giao cho tam pháp ty cùng nhau xem xét, rồi tấu trình lại đầy đủ.
- …
- Lại hôm trước, Nội giám Nguyễn Ân chuyển truyền cật vấn bề tôi [Nội] các về việc lần này các viên binh tượng được sai phái đi Hoàng Sa trở về quá hạn. Viên cai đội Phạm Văn Nguyên cùng những người nào có hay không những tư tệ, cần phải nói thực. Nếu có tư tệ gì phải giao cho bộ Hình nghị tội, nếu không có tư tệ gì thì lập tức tha cho Phạm Văn Nguyên không phạt đòn 80 trượng và khôi phục lại chức cũ cho viên ấy. Viên Giám thành vẽ bản đồ không rõ ràng bị phạt đòn 80 trượng nhưng đều cho tha. Đích danh các viên dẫn đường mỗi viên được thường tiền bạc loại nhỏ ba mai, binh đinh mỗi viên được thưởng tiền một quan. Dân phu [đi trong đợt này】nếu chưa được miễn trừ lệ thuế cũng được thưởng mỗi viên tiền một quan.
Bề tôi [Nội] các vâng mệnh chiếu xét: Trước đây đã có khoản vâng theo mệnh lệnh cùa nhà vua, bộ Công cùng bộ Hình đã vặn hỏi các viên binh đinh đi công cán Hoàng Sa. Nhưng hỏi hai bộ này, hai bộ đã trà lời rằng bộ đã tra hỏi nhưng họ không có tư tệ gì. Bề tôi [Nội] các lại sai thuộc viên Đỗ Bá Hồng cùng bộ Hình lại vặn hỏi đi, hỏi lại các viên binh tượng này, thì vẫn khai thực như trước, [họ] lại đưa ra cam kết đầy đủ, không có người nào có tư tệ gì. Vậy bề tôi [Nội] các cứ thực phúc trình đầy đủ, xin theo lời nghị bàn. [Bề tôi Nội các] vâng mệnh truyền dụ:
Cai đội Phạm Văn Nguyên được phái đi Hoàng Sa, khi trở vể dềnh dàng quá hạn, đã có chỉ giao cho Bộ trị tội. Nhưng qua tra xét, chưa thấy có biểu hiện tư tệ. Vả lại, lần này được phái đi ra biển thực hiện công vụ chu đáo, rất đáng được dự thưởng. Duy Quản viên Phạm Văn Nguyên khi trở về, có sự tự mãn, đi lại rất không hợp cách, trước đã bị cách chức, bị bắt gông. Nay giao cho Bộ xét phạt đánh đòn 80 trượng nhưng gia ân tha, cho khôi phục lại chức cũ. Các viên có trách nhiệm vẽ bản đồ nhưng chưa rõ ràng là Giám thành Trần Văn Vân, Nguyễn Văn Tiện, Nguyễn Văn Hoằng cũng bị phạt 80 trượng nhưng đều chuẩn cho tha. Viên dẫn đường là Vũ Văn Hùng, Phạm Văn Sênh thì được ban thường tiền phi long loại nhỏ ba mai. Các viên binh, tượng đi đợt này được thưởng tiền một quan, cho vé đơn vị cũ, cục cũ. Các dân phu do tỉnh phái đi, trừ hai viên đã được thưởng tiền, số còn lại đều được thưởng tiền mỗi người một quan để tỏ rõ sự ưu ái.
- Lại chiếu xét, các dân phu đi trong đợt này chưa được miễn trừ thuế thân, lại tra xét năm trước, những dân phu này được phái đi, khi trở về, cũng được thưởng tiền một quan. Vậy xin tấu trình.
(Mặt trước của trang trước, dòng thứ 8 tẩy 8 chữ; trang sau dòng thứ 3 tẩy 2 chữ, dòng thứ 4 tẩy 2 chữ; dòng thứ 8 tẩy 1 chữ. Mặt trước của trang sau dòng thứ 2 tẩy 1 chữ; dòng thứ 3 tẩy 4 chữ; trang sau dòng thứ nhất tẩy 3 chữ; gồm 21 chữ.
Thần Nguyễn Đức Hoạt vâng mệnh soạn thảo
Thần Hà Tông Quyền vâng mệnh đọc duyệt.
Vâng mệnh duyệt Nguyễn Văn ký
Đương trực đối chiếu Hà Duy Phiên ký./.
Nguồn: vietnam.vn